කෘතිය- පුත්තා වස්තු
කර්තෘ - යසවර්ධන රුද්රිගු
ප්‍රකාශනය - දයාවංශ ජයකොඩි සහ සමාගම
මිල - රුපියල් 380 පිටු 184
විවාහ දිවියේ දරුවෙකු පිළිබඳ වූ බලාපොරොත්තුව කල් දැමීමට ඔවුහු තීරණය කරන්නේ වෙනත් අරමුණු වෙනුවෙනි. එහෙත් නොසිතූ ලෙස බිරිඳගේ කුස දරුවකු පිළිසිඳ ගනි. දරු කළලය නැති කර ගැන්මට ප්‍රතිකර්ම කළ ද අවසානයේ කිසිවක් සාර්ථක නොවේ. ආබාධ සහිත දරුවකු සමඟ ජීවිත් වන බිරිඳකගේ හා සැමියෙකුගේ ඛේදවාචකය පුත්තා වස්තු නවකතාවට පසුබිම් වී ඇත.
කෘතිය- වත පිරිත
කර්තෘ - ආචාර්ය පුජ්‍ය
කඩවත්ගම පියරතන නාමිහිමි
ප්‍රකාශනය- කර්තෘ ප්‍රකාශනයකි
මිල රපියල් 130
වත පිරිත ආචාර්ය කඩවත්ගම පියරතන නාහිමියන් විසින් සංස්කරණය කරන ලද ග්‍රන්ථයකි.
බුද්ධ වන්දනාව පමණක් නොව දෛනිකව ආගමික වතාවත් සිදු කිරීමේදි භාවිතා කරන පිරිත් ද වත පිරිත පොතේ සඳහන් වේ. පිරිවෙන් ශිෂ්‍ය භික්ෂූන් වහන්සේලාට වත පිරිත වඩාත් යෝග්‍ය වේ. වඩාත් යෝග්‍යය.
කෘතිය - මැලෝරි ටවර්ස්වල අලුත් වාරයක්
පරිවර්තනය - චිත්‍රා අමරසේන
ප්‍රකාශනය - සමයවර්ධන පොත්හල පෞද්ගලික සමාගම
මිල රුපියල් 475
පිටු - 206
1897 දී එංගලන්තයේ උපන් ඉනිඩ් බ්ලයිටන් ලේඛිකාව විසින් ලියන ලද කතා බොහොමයක් විවිධ ලේඛක ලේඛිකාවන් විසින් සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය වී ඇත. මැලෝරි ටවර්ස් ද ඈ විසින් ලියන ලද කෘතියකි. මැලෝරි ටවර්ස්වල අලුත් වාරයක් කෘතිය චිත්‍රා අමරසේන විසින් සිංහලට පරිවර්තනය කර ඇත. සම වයස් දරුවන් කණ්ඩායමක් මුල් කර ගනිමින් මේ පොත ලියැවී ඇත.
කෘතිය - ගමන
කර්තෘ - සුනිල් ගාමිණි බණ්ඩාර
මිල - රුපියල් 750
පිටු - 326
ජීවිතය ජය ගැන්මට විදෙස් ගතවන තරුණයෙක් මුල් කරගෙන ‘ගමන’ නවකතාව ලියැවී ඇත. ඔහු රටකින් රටකට යමින් ලබන අත්දැකීම්, ඒ පරිසරයට මුහුණ දෙමින් බාධක අභියෝග ජය ගන්නා අකාරය ගමන නවකතාවට පාදක වී ඇත. සරල බස් වහරකින් නවකතාව ලියැවී ඇත. කතුවරයා විසින් පාඨකයා ඇදබැද තබා ගන්නා අයුරින් කතා විකාශනය වේ.
ග්‍රන්ථය – ජීවිතය නැවතිලා
කර්තෘ - නුවරඑළියේ ෂෙල්ටන් හෙට්ටි ආරච්චි
කර්තෘ ප්‍රකාශනයකි මිල - රු. 275
නිර්මාණාත්මක සහිත්‍යය යනු ජීවන අත්දැකීම් විසින් උපදවනු ලබන සංවේදීතාවන්හි ප්‍රකාශනයක් යැයි කීව ද වැරදි නැතැයි සිතමි. ඒ අනුව සාහිත්‍යකරුවාගේ නිර්මාණ විකසිතවීම් යනු එකී ජීවන සංවේදීතාවන්ගේ ප්‍රතිනිර්මාණයක් යැයි නොකිව හැක්කේ ද? නුවරඑළියේ ෂෙල්ටන් හෙට්ටිආරච්චිගේ “ජීවිතයය නැවතිලා” නම් කෙටිකතා සංග්‍රහය කියවීමේදි අප ලද අත්දැකීම මෙවැන්නකි.
යම් මුදලක් තමන්ට ලැබුණු අයෙක් එය හරිහැටි කළමනාකරණය කරගැනීමට නොදත් තැන යළිත් අත මුදලක් නැත්තෙකුගේ තත්වයට පත් වේ. කතුවරයා තමන් ලද ජීවන අත්දැකීම් පරිකල්පනයකින් තොරව වැය කිරීමට යාම නිසා සිදු කරගෙන ඇත්තේ ද ඊට නොවෙනස් දෙයක් වේ. තිලකරත්න කුරුවිට බණ්ඩාරයන් විසින් වඩා මැනවින් ඒ ගැන පෙන්වා දී ඇත්තේ මෙසේ ය.
“දැඩි ප්‍රේමයකින් බැඳුන වියපත් අඹුසැමි යුවළක් එකම වැඩිහිටි නිවසක වෙන වෙනම ජීවත් වෙති. දරුවන් නැතිකමින් එකාවන්ව සිටි බැවින් හුදෙකලාව විසීම සංවේදි සැමියාට දරාගත නොහැක. කතාකරුගේ අරමුණ ඔහුගේ තනිකමේ තරම කියා පෑමයි. එහෙත් එය ප්‍රබල ලෙස මතු කළ හැකි සිද්ධි දාමයක් තෝරා ගැනීමට කතාකරු වෑයම් කර නැත.”
නැවතීම ඇත්තේ කොතැන ද?
ග්‍රන්ථය - ශ්‍රීමත් අනගාරික ධර්මපාලතුමා
කර්තෘ - බන්දුල මානවඩු
ඇස්. ගොඩගේ ප්‍රකාශනයකි
මිල - රු. 300
“දේවස්ථානය ඒ අවස්ථාව සඳහා විශේෂයෙන් සරසා තිබුණි. 5.30 වීමටත් බොහෝ කලින් දේවස්ථානයේ සෑම ආසනයක්ම පිරී ගති. අන්තිමේ දී ධර්මාසනයේ සිටම දොර දක්වාම ආලින්දය තුළ ආසන තබන ලදී. මේ කොටසෙහි ද ජනයා එක්රොක්ව සිටියහ. ගරු එල් ස්ප්‍රේ තුමා විසින් ධර්මපාල මහතා පිරසට හඳුන්වා දෙන ලදී. දෙසුම අවසානයේ දී සභාවෙන් අසන ලද ප්‍රශ්න කිහිපයකට ධර්මපාල මහතා පිළිතුරු දුන්නේ ය. දුන් පිළිතුරු කෙළින්ම එල්ල කරන ලද ඒවා වූ අතර මහත් පැසසුම් ලබා ගැනීමට සමත් විය.” අමෙරිකාවේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ හීදී සිදු වු ධර්මපාලතුමන්ගේ ජීවන චරිතය හා සම්බන්ධ මේ සිදුවීම මීට පෙර ද බොහෝ අවස්ථාවල දී ලියවුණකි. බන්දුල මානවඩු ද යළිත් එම සිදුවීම් උපුටා දක්වමින් “ශ්‍රීමත් අනගාරික ධර්මපාලතුමා”යන හිසින් පොතක් ලියා තිබේ. පහත දැක්වෙන්නේ ඒ ආකාරයට ඔහු විසින් උපුටාගත් තවත් එවැන්නනකි. ඊට පසුබිම් වන්නේ ධර්මපාලතුමන් ද සහභාගි වූ ජගත් ආගමික සමුළුවයි.
“ක්‍රිස්තියානි මිෂනාරීන්ගේ ක්‍රම දියුණු කළ හැක්කේ කෙසේද? යන තේමාව යටතේ එතුමා පළ කළ අදහස් බොහෝ දෙනාගේ සැලකිල්ලට භාජනය වී තිබේ.”
එකල මහත් ව්‍යාප්තියක්ව පැවති මිෂනාරි ධර්මදූත ව්‍යාපාරය ගැන එතුමන් මෙසේ පවසා ඇත්තාහ. “ඔබ යැවිය යුත්තේ ප්‍රයෝජනවත් බවින් සම්පූර්ණ වූ මිනිසුන් ය. ඔවුන් යා යුත්තේ අද දවසේ මිෂනාරීන් යන ආකාරයට නොවේ. ඔවුන් තුළ ආත්ම පරිත්‍යාගය, කරුණා ගුණය ඉවසීම සේම යේසුස් ක්‍රිසතුස් කෙරෙහි ශුද්ධත්වය හා නිහතමානීත්වය ද තිබිය යුතු ය. චිකාගෝ නගරයෙහි ඇති සුවිශාල ඝාතනාගාර ශිෂ්ටාචාර ලැජ්ජාවට මෙන්ම ශාපයක් වෙයි. එවැනි දේට ප්‍රතිෂ්ඨාව සපයන ක්‍රිස්තියානි ධර්මයක් ලංකාවෙහි හෝ බුරුමයෙහි, ජපානයෙහි,චීනයෙහි සිටින අපට වුවමනා නැත. අපට අවශ්‍ය වන්නේ නිහතමානි වූත්, බැගෑපත් වුත් යේසු සමිඳුන්ගේ ඉගැන්වීම් ය. එසේ කියන්නේ දැනට අපේ ආගම තුළ ඒවා නැති බැවින් නොව ඒවා අපට වඩාත් අවශ්‍ය වන බැවිනි.”
අනගාරික ධර්මපාලතුමන්ගේ චරිතාපදනය හුදු සුපේශල, අභිවන්දනීය ප්‍රතිරූපයක් එසේ නැත්නම් පිළිමයකට සීමා කිරීම වර්තමානයට අදාළව කොහෙත්ම ප්‍රතිඵලදායි කටයුත්තක් නොවේ. මක්නිසාද යත් එතුමාගේ චරිතය විසින් අපට ඉගැන්වූ සමාජ දේශපාලන කියවීම, නව නිදහස්වාදී දේශයකට අවශ්‍ය ආර්ථික දර්ශනය මෙන්ම පුද්ගල චර්යාව සතු සැබෑ නිදහස හුදු අභිවන්දනයක දී ප්‍රකාශයට පත් නොවන බැවිනි. අපේ බෞද්ධකම පවා අද ඇත්තේ එවැනි ඉරණමකට යටත්ව ය. ජාතියක් වශයෙන් අප ආර්ථික වශයෙන් පමණක් නොව දාර්ශනික වශයෙන් ද අන්ත දුගී භාවයක් තුළ ගිලී ගොස් සිටින්නේ කාලයක සිට ය.
එසේ හෙයින් මෙවැනි කෘතියක් හමු වූ තැන දී හුදු සාදකාරයක් වැනි කරුණු දැක්වීමකට යනවාට වඩා අපේ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම් පුළුල් විමර්ශනයකට යෑම අවශ්‍ය වේ. හුදෙක් කෘතියට පමණක් සීමා නොකොට පළල් සමාජ සංවාදයක් කරා යන ගමනකට එය අවස්ථාවක් කරගත යුතු ය.
ධර්මපාලතුමන්ගේ චරිතය හුදු අභිවාදනයක් නොවිය යුතුය.
ග්‍රන්ථය - විනිවිදිමි තල් වැට
කර්තෘ - එස්. කේ. ඒ. එස්. සේනානායක
මිල - රු. 400
වෘත්තියෙන් රේගු නිලධාරියෙකු වන එස්. කේ. ඒ. එස්. සේනානායක විසින් උතුරු දේශයේ සේවයට යොමු වූ සිය වෘත්තීය ජීවිතය තුළ දී කළ කලාපීය නිරීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට ලියන්නට යෙදුණකි “විනිවිදිමි තල් වැට” කෘතිය. උතුරු පළාත පුරාම මෙරට ජාතික උරුමයට අදාළ පුරා විද්‍යා සිහිවටන බොහොමයක් අද පවතින්නේ අනාරක්ෂිත අවදානමක ය. මූලධර්මවාදී ජාතිවාදයත්, ප්‍රාදේශීයවාදී දේශපාලනයත් නිසා එය අදටත් නොනැවතී සිදුවන සිද්ධීන් සමඟ බැඳි පවතී යැයි කීමෙන් කිසිදු වරදක් සිදු නොවේ.
“යුද්ධයට පෙර උතුරු ධීවර කටයුතු සහ රේගු සමුද්‍ර කටයුතු සම්බන්ධීකරණය කර තිබු සන්නිවේදන පද්ධතිය සඳහා අවශ්‍ය ගෑස් ලාම්පු හැමන්හිල් දුපතේ සවිකර තිබී ඇති බව වාර්තා වේ. ශ්‍රී ලංකා වරාය අධිකාරිය මගින් මෙම ලාම්පු සඳහා ගෑස් ලබා දීම ශ්‍රී ලංකා රේගුව වෙත පවරා දී තිබූ බව වාර්තා වේ. ඒ වෙනුවෙන් මසකට රු. 5 ක මුදලක් රේගුව වෙත ගෙවීමට වරාය අධිකාරිය කටයුතු කොට ඇති බවත් විශ්‍රාමික රේගු අධ්‍යක්ෂ පී. එච්. ලියනගේ මහතා පවසයි.”
“සියවසකට පමණ පෙර මෙය ලාදුරු රෝගීන් නවතා තැබීම සඳහා වෙන්කර තිබූ බව ජනප්‍රවාදයේ සඳහන්ව ඇත. එසේම 1970 වර්ෂයේ බන්ධනාගාර දෙපාර්තමේන්තුව වෙත තාවකාලිකව පවරා ඇති හැමන්හිල් ෆෝර්ට් බළකොටුව ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායකයාව සිටි රෝහණ විජේවීර මහතාව සිරකර තැබීමට ද යොදාගෙන තිබේ. මෙම අලංකාර බළකොටුව පෞද්ගලික අංශයට බාර නොදී රජය විසින් පවත්වාගෙන යා යුතු බවට රෝහණ විජේවීර මහතා
විසින්, සිරකර තැබූ සිර මැදිරියේ අංක 3 හී බිත්තිවල ලියා තැබූ ආකාරය අද ද දක්නට ලැබේ.”
“මෙම සිර මැදිරි සංචාරකයන්ගේ නවාතැන් සඳහා වෙන්කර දීමට නාවික හමුදාව කටයුතු කර ඇත. තවද ඔවුන්ට අවශ්‍ය නම් සිරකරුවන් ලෙස සිටීමේ පහසුකම් ද (මෙහි උත්ප්‍රාසය වන්නේ “සිරකරුවන් ලෙස සිටීමේ පහසුකම්” යන්න ය.) ලබා දේ. සිරකරුවෙකුගේ ඇඳුම්, පිගාන හා කෝප්පය වෙනුවෙන් දිනකට රු. දහසක් අය කරනු ලබන අතර නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන් මෙහි නේවාසිකයෙකු වීමට කැමැත්තක් දක්වන බව පෙනේ.”
සිය වෘත්තීය ජීවිතය ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් මෙවැනි තොරතුරු රැස් කිරීම් බ්‍රිතාන්‍ය සිවිල් නිලධාරීන් සිදු කොට ඇති බවත් ඒවා ගත යුත්තේ තොරතුරු රැස් කිරීම් වලින් ද එහාට ගිය
හැදෑරීම් වශයෙනි. එවැනි පසුබිමක මෙවැනි කෘති වඩාත් ප්‍රතිඵලදායි ගැඹුරකින් ඉදිරිපත් වීම අවශ්‍යයෙන්ම විය යුත්තක් වේ. මක් නිසාද යත් හුදු තොරතුරු වලින් එහාට ගිය පුළුල් කියවීමක් වර්තමාන පාඨකයා තමන් මිල දී ගන්නා කෘතියකින් බලාපොරොත්තු වන බැවිනි.
මේ තල් වැටය.
එය ද අපේ වංශ කතාව ම ය.
ග්‍රන්ථය - සරණ සොයමින
කර්තෘ - රන්ජිත් ධර්මකීර්ති
සඛිල ප්‍රකාශනයකි
මිල - රු. 480
ජෝන් ග්‍රේ විසින් ලියන ලද “වුමන් ආ ෆ්‍රොම් වීනස් මෙන් ආ ෆ්‍රොම් මාස්” (කාන්තාවෝ සිකු ග්‍රහයාගෙනි පුරුෂයෝ අඟහරුගෙනි.) ග්‍රන්ථයේ පැවසෙන අන්දමට කාන්තාවෝ සහජයෙන්ම සුලලිත ය. මුදු මොළොක් ය. පුරුෂයන් හැඩි දැඩි ය. එඩිතර ය. එසේ හෙයින් මේ දෙපාර්ශ්වය සම්බන්ධ විය යුත්තේ සියුම් වැටහීමකිනි. අවබෝධයකිනි. තොල්ස්තෝයිගේ ඇනා කැරනිනා එක් අවස්ථාවක දී තමන්ට ද නොවැටහෙන ආකාරයට ඇති කරගන්නා හැගීම්බර සම්බන්ධතාවක් අවසානයේ දී සිය ගේහසිත පැවැත්ම සමඟ ගැටුමක් බවට දුර දිග යෑම හේතු කොටගෙන දුම්රියකට පැන සිය දිවි නසා ගත්තා ය. ඒ විෂම මානසිකත්වය කුමක් ද?
රන්ජිත් ධර්මකීර්තිගේ “සරණ සොයමින” නවකතාව ගැහැනියගේ විශේෂතාව හා විෂමතා වෙනුවෙන් ඇති කරගත් පරිකල්පනාත්මක තත්වයක් මත පිහිටමින් ලියුවක් බව ඔහුගේම අදහස් අනුව පෙනී යයි. ඇනා කැරනිනා ව ඔහු ඊට උදාහරණයක් හැටියට ගනියි. නවකතාවේ එන සඳලතා බොහෝ ආර්ථික ගැහැට මැද රබර් කිරි කපා ජීවත්වන්නියකි. එහි ම අනිත් ගැහැනු චරිතය වන අපර්ණා මැණිකේ ප්‍රභූ පවුලක ඉපිද ගායන ශිල්පය ප්‍රගුණ කොට නිරූපණ ශිල්පිනියක හැටියට බොහෝ ආදායම් ඇතිව එහෙත් අසහනකාරී ලෙසින් ජීවත්වන්නියකි. මේ වනාහි සරණක් නැතියවුන් සරණක් සොයමින් යන ගමනක් ලෙසින් කතුවරයා දකියි. ඔහුගේම වචන වලට අනුව “මෙම නවකතාව ගොඩ නැගීමේදි ඉහත ඇනා කැරනිනා වැනි කාන්තා චරිතවල විශේෂතා ජෝන් ග්‍රේ පවසන විෂමතා මසිතට බල පෑ බව කිව යුතු ය.”
කාන්තා චරිතවල පවත්නා විශේෂතා මෙන්ම විෂමතා ඒ කෙසේද යත්, “ලොව ඈත ඉතිහාසයේ ද, කාන්තාවන් මුල් වූ මෙවැනි ඛේදවාචක වාර්තා වී ඇත. හෝමර්ගේ ඉලියඞ් කාව්‍යයේ එන ට්‍රෝයි පුරයේ හෙලන් නිසා දස අවුරුදු යුද්ධයක් ඇවිළේ.” ඒ අනුව යමින් ඔහු සටහන් කරන්නේ පුරාතන ග්‍රීසියේ ඇන්ටිගනී, ඊජිප්තුවේ ක්ලියෝ පැට්රා, ශේක්ස්පියර්ගේ කාන්තා චරිත මෙන්ම ලංකා පුරාවෘත්තයේ එන කුවේණිය වුව අර කියන්නට යෙදුන විශේෂතා මෙන්ම විෂමතා පෙන්වා දෙති. ඊට අදාළව තමන් අතින් නිර්මිත කාන්තා චරිත සම්බන්ධයෙන් ධර්මකීර්තිගේ හඳුනාගැනීම මෙසේ ය.
“ඔව්හු මුළු මහත් කාන්තා සංහතිය මුහුණපාන ආර්ථික සංස්කෘතික හා අධ්‍යාත්මික සුළි සුළඟකට අසු වුවෝ නොවෙත් ද?”
ඒ අනුව තමන්ගේ උත්සාහය වූයේ එකී ජීවන අරගලයට මුහුණ දෙමින් සිටිය දී ඔවුන්ගේ චින්තනය වේෂ්ටාවන් හා මනෝභාවයන් සැකසෙන ආකාරයට මෙම චරිත විකාශනය කිරීම යැයි ඔහු පවසයි. එසේ නිර්මිත චරිත විසින් කියන්නා වූ ඒ කතාව කියවා පාඨකයා කම්පනයට පත්ව නම් එය එහි සාර්ථකත්වයට හේතුවක් ලෙසින් ඔහු දකී.
නවකතාකරුවා සහ ඔහුගේ නවකතාව විසංවාදයකට පත් වන්නේ මෙතැනදීය. නවකතාවක අවසාන නිෂ්පත්තිය වන්නේ හුදෙක් කම්පනයට පත් වු පාඨකයෙක් ද?
නවකතාවක් යනු හුදු
කම්පනයක් දැනවීමක් ම ද?
ග්‍රන්ථය - රස පොළොව
කර්තෘ - ලීලානන්ද වික්‍රමසිංහ
ඇස් ගොඩගේ සහෝදරයෝ ප්‍රකාශනයකි
මිල - රු. 800
“අරුන්දතී ලොකු අම්මා ගැන විනිශ්චය කිරීමේදි ඔබ ඉක්මන් නොවනු ඇතැයි මම සිතමි. මා සිතන විදිහට ජීවිතය මිනිසා විසින් පනවන ලද කුල සිරිත් වැනි තහංචි මැද මැනිය නොහැකි දෙයක් බව ය. එය දේශය අවස්ථාවට ගැළපෙන පරිදි කාලය විසින් වෙනස් කරනු ලබන බැවින්ය යනු මගේ විශ්වාසයයි.”ලීලානන්ද වික්‍රමසිංහ සිය “රස පොළොව” නවකතාව සම්බන්ධයෙන් මතු කරන උක්ත අදහස කෘතියේ පෙළගැස්ම සම්බන්ධයෙන් කිසියම් වු මඟ පෙන්වීමක් සිදු කරයි. මිනිසාගේ ජීවන පැවැත්ම අරභයා මිනිසා තුළම පවත්නා මානසික විතැන්වීම මුහුකුරා ගිය දැනුමකින් විමසීමේ වුවමනාව පෙන්වා දීමටදෝ ඔහු අග්ගඤ්ඤ සුත්‍ර දේශනාවෙන් ද සුදුසු ලෙසින් උද්ධෘතයක් තෝරාගෙන තිබේ. එයම ඔහුගේ නවකතාවට විදග්ධ ප්‍රවේශයක් බවට පත් කොට තිබේ.
ඒ අනුව ජුලියස් රාජසිංහ වතු යායේ ඉහළ කොටසේ සිටිමින් අවට බලමින් උන් තැනම දණ ගසාගෙන, මුහුණ දෑතෙහි සඟවාගෙන තමා තුළ නැඟ එන ආවේගයන් මැඬ ගැනීමට තැත් කරමින් එක්වනම ආ අදහසකින් පිබිදෙන්නේ ගුරුපාට රන්වන් රස පොළොව සිප එහි රසය දිව ගා බලයි. එය සිදු වන්නේ ද අර කීව විදග්ධ ප්‍රවේශය තුළම ය. නමුත් ඒ පසුබිමේ ම අරුන්දතී ලොකු අම්මා සිය මුහුකුරා ගිය ජීවන සංවේදිතාව ප්‍රකාශයට පත් කරන්නේ මේ අයුරිනි.
“මම ජීවිතයෙන් බාගයක් ගිහිල්ලා කඩා වැටිච්ච ගැහැනියක් රංග. බරපතළ අසනීපයකින් පෙළෙන කෙනෙක්.....රංග මිනිහෙක් ගෑනියෙක් අතර ආදර සම්බන්ධයක් නොවන සෙනෙහසක් වෙනත් ආකාරයක සම්බන්ධයක් තියෙන්න බැරි ද?” ඇගේ ඒ විමසීම තුළ ඇත්තේ ද අර කීව විදග්ධ විමසීමම නොවේදැයි සිතා බැලීම වටී. කෙසේ වුව අරුන්දතී ලොකු අම්මාගේ ඇතුළාන්තය ප්‍රකාශ වන්නේ අප්සරාගෙන් ද?
“අරුන්දතීගේ චරිතයේ අවශේෂ ලක්ෂණ සමඟ සමපාත කර බලන විට ඇය කාම ලෝකයක අතරමං වූ සරාගි ගැහැනියක ලෙස හැඳින්වීම අසාධාරණ යැයි මට සිතේ. ඇගේ ස්ත්‍රීත්වය භාවිතා කොට ඇත්තේ ලොව තුළ අවපාතයට ඇදී ගොස් වසඟයට පත් වන මනුෂ්‍යත්වය පිළිබිඹු කරන
සංකේතාත්මක මොඩලයක් ලෙසින් ද?”
තමන් වෙනුවෙන් අරුන්දතී මතු කරන ප්‍රශ්නය හා සමානවම අරුන්දතී වෙනුවෙන් අප්සරා මතු කරන ප්‍රශ්නාර්ථය ද අවසානයේ දී ස්ථානගත වන්නේ රස පොළොව රස විනිශ්චය සමඟ බව පැහැදිලි ය. ලීලානන්ද වික්‍රමසිංහගේ ආඛ්‍යානය පුරාම බලපවත්වන්නා වූ ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක භාෂා
ශෛලිය ගැන ද අදහසක් පැවසීම අවශ්‍යම තත්වයක් වේ. පහත එන උද්ධෘතය ඒ බව ඔහුට මොනවට පෙන්වා දෙනු ඇත.
“පෑළ දිග අහස දෙස බැලූ මට පෙනුනේ සඳ පළුවට මඳක් ඈතින් තනිතරුවක් දිලෙමින් තිබෙන බව ය.....ඒ අරුන්දතී තාරකාව ය. මෙසේ ඉරබටු තරුවක් වී බැස ගියත් එය හෙට උදෑසන පහන් තරුවක් වී පෙරදිග අහසේ පායනු ඇත. එහෙත් අරුන්දතී ලොකු අම්මා නැවත එන්නේ නැත.”
“රස පොළොව” නවකතාවක් හැටියට මෙසේ යැයි විවිධ ආකාරයේ සාහිත්‍යයික කියවීම් හෝ උද්ධෘත මගින් ආටෝප සාටෝප කොට පෙන්වා දිය යුත්තක් නොවේ. එය වනාහි නිසඟයෙන් අපට දැනෙන අපේ ජීවිතත් සමඟ හුස්ම ගන්නා කතාවකි.
රස පොළොවක රසය,
එය පමණක් ම ද ජීවිතය..?
ජීවිතයේ කුමන මොහොතකදී, කවරෙකු විසින් හෝ මේ පැනය ඔබෙන් අසන්නට ඉඩක් ඇත. ඊට ඔබ සතුව නිවැරදි පිළිතුරක් වේ නම් ඔබගේ දැනුම් අගයට තවත් ලකුණක් එකතු වනු නොඅනුමානය. ‘‘ලංකාවේ ප්‍රථම මහජන පුස්තකාලය කුමක්ද?’’ යන්න ඒ පැනයයි. ඊට පිළිතුර සොයා අපි කන්ද උඩරටට ගමන් ඇරඹීමු.
වස්සානය සෙංකඩගල අහසට අයිතිය ලියාගත් දින අතරතුර වැහි වලාවන් ගිමන් හරිනා පැහැබර දවසක දළදා මාලිගාවට ඉහළ උඩවත්ත කැලය දෙස සිට ඉරු රැස නුවර නගරය මධ්‍යයට බැස ඇවිදිමින් හිඳී. ඓතිහාසික සෙංකඩගල පුරයට තරු ලකුණක්වන් ලංකාවේ ප්‍රථම පුස්තකාලය දළදා සෙවණේ වැජඹෙන්නේ තම දිවියේ සුවිශේෂී කඩඉමක් පසු කිරීමේ මංගල්‍යයද අත්විඳිමිනි. පොත් ගුලක දිගු ආයුෂ මානව සංහතියේ ජීව ගුණය විදහාපාන කැඩපතක් බවට අවිවාදිතය. ඊට අභිමානවත් සජීවී උදාහරණයක් බවට මහනුවර ඩී.එස්. සේනානායක මහජන පුස්තකාලය පත්වී සියවසකුත් පසුකොට ඇත.
බෝගම්බර බන්ධනාගාරයට මුහුණලා පිහිටි මහරු පොත්ගුල ලෝකයේ හොඳ නරක යන බෙදීම පැහැදිලි කිරීමට එකම බිමක තැනූ ආදර්ශයක් බඳුය. දැන් මා හිඳින්නේ මහනුවර ඩී.එස්. සේනානායක මහජන පුස්තකාලය ඉදිරිපිටය. උස කුලුනු සහිත පුස්තකාල ගොඩනැගිල්ල වාස්තු විද්‍යාත්මක අතින්ද තම පුස්තකාල පෞරුෂයට අගයක් එක්කොට ඇත.
‘‘පුතා උණ බලාගෙන යන්න. අතන ටැප් එකෙන් අත් සෝදා ගන්න. මේ පොතේ විස්තර ලියන්න.’’
හිතට නැගුණු ක්ලපනාවන් සැණෙකින් අමතක කරමින් ඇසුණු කටහඬට හිස ඔසවා බැලීමි.
උස, මහත ශරීරයෙන් යුත්, එසේම මානව දයාවෙන්ද උස් මහත් වූ ආරක්ෂක කුටිය අසල වූ කාලවර්ණ වූ මිනිසා පුස්තකාලයට සුදුසුම ප්‍රියමනාප පිළිගැනීමක් කරමින් සිටියේය.
‘‘පුතාල පොත් ගන්නද?’’
කලෙක සිට දන්නා හඳුනන අයකු ලෙස ඇසුවේය.
‘‘මට පුස්තකාලයාධිපතිනිය මුණ ගැහෙන්න ඕනේ.’’
මුවින් වචන පිටවුණි.
‘‘අර දකුණු පැත්තේ තියෙන දොරෙන් ඇතුළට යන්න’’ ඔහු අත දිගුකොට පෙන්වූවේය.
අලංකාර පුස්තකාල උද්‍යානයේ සිරි නරඹමින් අපි පුස්තකාලයාධිපති කාර්යාලයට පිවිසුණෙමු. පළවෙනි ශ්‍රේණියේ පුස්තකාලයාධිපතිනියක් වූ එච්.එම්.පී. හේරත් මහත්මිය ළෙන්ගතු සිනාවකින් පිළිගත්තාය. පැමිණි කාරණය දැන ගැනීමත් සමගම ඇය පුස්තකාල චාරිකාව අරඹන්නට විය.
‘‘ඩී.එස්. සේනානායක පුස්තකාලය කියන්නේ මහනුවර මහජන පුස්තකාලය. මේ පුස්තකාලය මේ රටටම ඓතිහාසික වශයෙනුත් වැදගත් වෙනවා.’’
බොහොම නැවතිල්ලේ පුස්තකාලයාධිපතිනිය පුස්තකාලයේ ආගිය කතාව අප හමුවේ තබන්නීය.
‘‘මේ පුස්තකාලේ පටන් අරගෙන තියෙන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත්විජිත කාලයේදී. 1841 අවුරුද්දේදි පටන් ගත්තු මේ පුස්තකාලේ තමයි ලංකාවේ මුල්ම මහජන පුස්තකාලේ විදිහට වාර්තා වෙන්නේ. මේක පටන් අරන් තියෙන්නේ ප්‍රධාන නාගරික පුස්තකාලය කියන තේරුමෙන්. ‘CENTRAL TOWN LIBRARY’ කියන නමෙන්. ඒ කාලෙදි පුස්තකාලය ඇති කරලා තියෙන්නේ උඩරට පළාතේ සේවයට ආපු බ්‍රිතාන්‍ය නිලධාරීන්ටයි, සොල්දාදුවන්ටයි SUBSCRIPTION LIBRARY ඒ කියන්නේ ග්‍රාහක පුස්තකාලයක් විදිහට. මුලින්ම මේ පුස්තකාලේ පිහිටුවලා තියෙන්නේ ත්‍රිකුණාමල වීදියේ. ඒ කියන්නේ දැන් ඩී.එස්. සේනානායක වීදිය විදිහට හඳුන්වන්නේ ඒ වීදියම තමයි. බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය අඩපණ වෙන්න පටන් ගැනීමත් එක්ක මේ පුස්තකාලය නඩත්තු කරන එක, පවත්වාගෙන යන එක අමාරු වෙනවා. එතැනදී එයාලා තීරණය කරලා තියෙනවා මේ පුස්තකාලේ මහනුවර නගර සභාවට පවරන්න. ඒ තීරණයෙන් පස්සේ 1920 අවුරුද්දේ ඔක්තෝබර් පළමුවෙනිදා නිල වශයෙන් මහනුවර නගර සභාවට පවරා දීලා තියෙනවා. ඒ කියන්නේ දැන් තියෙන නගර සභාව නෙවේ, 1866 යටත්විජිත කාලයේ පිහිටු වූ නගර සභාවට. ලංකා සැසි වාර්තාවල සඳහන් වෙලා තියෙන හැටියට, ඒ කියන්නේ CEYLON SESSION AL PAPERS අංක XX {1921} දරන වාර්තාව යටතේ මේ සිදුවීම වාර්තා කරලා තියෙනවා.’’
හේරත් මහත්මිය පුස්තකාල අතීත කතාවස්තුව පැහැදිලිව කියා දෙන්නීය. ඕනෑම අඳුර වලාවක සැඟවුණු රිදී රේඛාවන් ඇත්තේය, යන කියමන සනාථ කරමින් බ්‍රිතාන්‍ය යටත්විජිත යුගයෙන් ලැබුණු යහපත්, අයහපත් උරුමයන් අතරට යහපත් යන වර්ණයෙන් යුත් මහජන පුස්තකාලය උරුම වීමේ කතාව අවසාන වුවද එහි මල්වරය සම්බන්ධ කතාවස්තුව තවමත් හේරත් මහත්මියගෙන් පිටවූවේ නැත. යෝධ කියවීම් ශාලාව පසු කරමින් ඇය නැවත අතීතයට ඇවිද යන්නට විය. ඒ අතරේ මහනුවර නගර සභාවට පවරන ලද පුස්තකාලය තම ඡන්ම භූමිය අතහැර වර්තමාන භූමියට පිවිසිය අයුරුද එහි විය.
‘‘මේ පුස්තකාලය නගර සභාවට පවරලා අවුරුදු විසි නවයක් වෙද්දි මේ පුස්තකාලය පිහිටලා තිබුණු ත්‍රිකුණාමල වීදියෙ භූමියෙන් පුස්තකාලේ අද වෙනකොට පුස්තකාලේ තියන තැනට ගේන්න කටයුතු කරලා තියෙනවා. ඒකේ මුල්ම පියවර විදියට 1950 අවුරුද්දේ මේ වර්තමාන ගොඩනැගිල්ලට මුල්ගල තියනවා. ඒ ලංකාවේ මුල්ම අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක මැතිතුමා අතින්. ඊට අවුරුදු දොළහකට පස්සේ 1962 ඔක්තෝබර් 20 ලංකාවේ මුල්ම ආණ්ඩුකාරතුමා වෙච්ච විලියම් ගොපල්ලව මහත්තය අතින් විවෘත කරලා තියෙනවා. ඩී.එස්. සේනානායක මහජන පුස්තකාලය කියල නම් කරලා තියෙන්නේ මේ ගොඩනැගිල්ලට මුල්ගල තිව්වේ එතුමා නිසා, එතුමාව සිහිවෙන්න. මේ පුස්තකාලේ මුල්ම පුස්තකාලයාධිපති වෙලා ඉඳල තියෙන්නේ එම්. මුදන්නායක. දෙවනුව ඊශාදින් භායි කියන පුස්තකාලයාධිපති. මේ වෙනකොට පුස්තකාලය පාලනය වීම සිද්ධ වෙන්නේ නගරාධිපතිවරයා හා නාගරික කොමසාරිස්ගේ නියෝගයන්ට යටත්ව හා පුස්තකාල උපදේශක මණ්ඩලයක් මූලික වෙලා.’’
පුස්තකාල ගොඩනැගිල්ලට මුල්ගල් තැබූ පුද්ගලයා සිහි කිරීම එතුමාගේ නම යෙදීමට තරම් එවකට පුස්තකාල පරිපාලනය කෘතවේදී වී ඇත. මුල අමතක නොවීමේ ගුණයම මානව සංහතියේ කෙතරම් උදාර වූ ගුණයක්ද?
සැබෑ ලෙසටම මෙම පුස්තකාලය ආරම්භ කොට අවුරුදු 179ක් ගෙවී ඇත. එහෙත් බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් නිල වශයෙන් මහනුවර නගර සභාවට පුස්තකාලය පවරා දුන් දිනය විමසූ විට එදින සිට 2020 ඔක්තෝබර් පළමු වැනිදාට අවුරුදු සියයක් සපිරේ. පළමු උපත මෙන්ම දෙවැනි උපතද අභිමානයෙන් සමරන්නට ලංකාවේ ප්‍රථම මහජන පුස්තකාලය යන කිරුළ දරනා ඩී.එස්. සේනානායක පුස්තකාලය වාසනාවන්ත වී ඇත. උඩරට කිරුළක් වූ පුස්තකාලය සතු වත්කම, පහසුකම්ද එසේම අපමණය.
‘‘අපේ පුස්තකාලය සතුව ශාඛා පුස්තකාල වගේම කියවීම් ශාලා ගණනාවක් තියෙනවා. මාවිල්මඩ, අරුප්පල, මහාවැලි උයන, නවයාල තැන්න, වට්ටාරන්තැන්න, අස්ගිරිය, මහයියාව, නෙළුම් පොකුණ ආදී තැන්වල මේ ශාඛා පුස්තකාල පිහිටලා තියෙනවා. ඒ වගේමයි අපිට හුඟක් ආඩම්බරෙන් කියන්න පුළුවන් දෙයක් තියෙනවා තව. ලංකාවේ මුල්ම ළමා පුස්තකාලයත් ආරම්භ කරලා තියෙන්නේ මේ පුස්තකාලෙන්ම තමයි. 1983 අවුරුද්දේ ජුනි මාසේ 13 වැනිදාවක මේ ළමා පුස්තකාලේ පටන් ගත්තේ ඊ.ඇල්. සේනානායක ළමා පුස්තකාලය යන නමින්. මේ ළමා පුස්තකාලය සතුවත් ශ්‍රවණාගාරයක් තියනවා. ඒ වගේම කුඩා දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය, විනෝදාශ්වාද වැඩසටහන් නිරන්තරයෙන්ම අපි ක්‍රියාත්මක කරනවා. මේ ප්‍රදේශයේ ජීවත් වෙන වගේම මහනුවර නගර සභා සීමාව තුළ අධ්‍යාපනය ලබන දූ දරුවන්ට මේ ළමා පුස්තකාලය භාවිත කරන්න පුළුවන්. අපි ළමා පුස්තකාලෙටත් වැඩි අවධානයක් යොමු කරනවා. පුංචි දරුවන්ගේ ආකල්ප යහපත් වෙන තරමට මේ සමාජය ලෝකය යහපත් කරන්න පුළුවන්. අපේ මහජන පුස්තකාලය සතු පහසුකම් අතර ආසන පන්සියයක් තියෙන වායුසමීකරණය කරලා තියන ශ්‍රවණාගාරයක් තියනවා. 1989 අවුරුද්දේ තමයි මේ ශ්‍රවණාගාරය ඉදිකරලා තියෙන්නේ. ඒත් එක අවාසනාවන්ත සිද්ධියකටත් මේ පුස්තකාලය මුහුණ දුන්න. ඒ 2007 අවුරුද්දේදි මේ ශ්‍රවණාගාරය ගිනිගත්ත. ලංකාවේ විතරක් නෙවේ ලෝකේ විවිධ රටවල ජනමාධ්‍ය මේ සිද්ධිය වාර්තා කරලා තිබුණ. 1995 අවුරුද්දේදී ජපන් රජයෙන් දෙමහල් පුස්තකාල ගොඩනැගිල්ලක් ලබාදීල තියනවා.’’
විශාල පොත් රාක්ක අතරින් ඇවිද යන වත්මන් පුස්තකාලයාධිපතිනිය අපට එහි විවිධ වූ පුස්තකාල විද්‍යාවට ආවේණික ලක්ෂණද මතක් කර දෙයි. පුස්තකාලයේ සේවය කරනා නිලධාරීන් ඇතුළු සියලුම සේවකයන් තම තමන්ගේ රාජකාරියේ නියැළෙමින් සිටිති.
‘‘අපේ පුස්තකාලය ඇතුළේ ප්‍රධාන අංශ ගණනාවක් තියෙනවා. ප්‍රධාන කියවීම් ශාලාව, පොත් බැහැර දීමේ අංශය, විමර්ශන අංශය, පුවත්පත් කියවීම අංශය, වාර සඟරා අංශය වගේම ශ්‍රවණ හා කථන ආබාධිත පුද්ගලයන් සඳහා වන බ්‍රේල් අංශයකුත් තියනවා. 2010 අවුරුද්දේදි මේ බ්‍රේල් අංශය ආරම්භ වෙලා තියෙන්නේ. ශ්‍රී ලංකා අන්ධ බල මණ්ඩලයේ සයිට් සේවක කාන්තා සංවර්ධන මණ්ඩලයෙන් ලැබුණු බ්‍රේල් පොත් එකතුව ඒ සඳහා විශාල සවියක් වෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම 1998 අවුරුද්දෙදී ඉන්දියානු මහ කොමසාරිස් කාර්යාලයත්, මහනුවර නගර සභාවත් අතර සහයෝගිතා වැඩසටහනක ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඉන්දියානු පොත්පත් හා තොරතුරු ඇතුළත් ඉන්දියන් කොර්නර් එක ලැබුණ. 2005 අවුරුද්දේදි මහනුවර නගර සභාවත්, ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයේ සහයෝගීතා වැඩසටහනකින් ඇමරිකන් කෝනර් එක ලැබිල තියෙනවා. ඒ වගේම තවත් වැදගත්ම දෙයක් තමයි අපේ ඒ ජංගම පුස්තකාලය. මේ පුස්තකාලය අපිට පරිත්‍යාග කරේ මහනුවර සිංහ සමාජය. මේ ජංගම පුස්තකාලයේ ගමන් වපසරිය නුවර නගරයේ ඉඳලා කිලෝමීටර ගණනාවක් දුරට යනවා. ඒ අතර කඳුරට ගුවන්විදුලිය, මාවිල්මඩ වැඩිහිටි නිවාසය වගේ ස්ථාන ගණනාවකටත් සේවය සපයනවා. ඒ වගේම අපි මේ ප්‍රදේශයේ තරුණ ප්‍රජාව වෙනුවෙන් විවිධ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කරනවා. ඉංග්‍රීසි පාඨමාලා, රොබෝ ඉංජිනේරු තාක්ෂණය, ව්‍යවසාය පුහුණු, වීඩියෝ කතා නිර්මාණ, පරිගණක මෘදුකාංග භාවිතය. පරිසර වැඩසටහන් ආදියත් ඒ අතරේ තියෙනවා.’’
පුස්තකාලයක තොරතුරු අතර වටිනාම වස්තුවත්, තොරතුරත් පොත්පත්ම මිස අන් කවරක්ද? පුස්තකාල විද්‍යාවට අනුව පුස්තකාලයක පොත්පත් ඇතුළු ද්‍රව්‍යයන් සුවිශේෂී කොටස් වර්ගීකරණයන්ගෙන් යුක්තය.
ඉතා දීර්ඝ ඉතිහාසයකට නෑකම් කියන ලංකාවේ ප්‍රථම මහජන පුස්තකාලය සතු වටිනා දුර්ලභ පොත් රාශියකි. ඒ අතර Ruins cities of Ceylon ග්‍රන්ථය හෙන්රි ඩබ්. කේට් විසින් ලංකාවේ ඉපැරණි නටබුන් නගර පිළිබඳ රචනා කොට 1897 වසරේදී ප්‍රකාශ කරන ලද ග්‍රන්ථයකි. එසේම ජෝර්ජ් බාන්ස් විසින් ලංකාවේ ඉතිහාසය හා සමකාලීන වර්තමාන තත්ත්වය පිළිබඳ දක්වමින් 1857 වසරේදී ප්‍රකාශයට පත්කළ Ceylon past and present ග්‍රන්ථයද මෙම දුර්ලභ එකතුවට වටිනාකම් තිළිණ කරමින් හිඳී. සර් ජේම්ස් විසින් රචිත Crisiiltiy in Ceylon ලංකාවේ ක්‍රිස්තියානි ආගමේ ව්‍යාප්තිය පිළිබඳ ලියවුණකි. 1898 වසරේදී ප්‍රකාශ කරන ලද ‘මහියංගණ විහාරය’ ග්‍රන්ථය අඹගස්වැවේ රතනජෝති හිමියන් විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දකි. එසේම ඇලෙක්සැන්ඩර් කනින්හැම් විසින් රචිත ඉන්දියානු පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ කළ අධ්‍යයන පිළිබඳ රචිත Archaeological Servay of India ග්‍රන්ථය 1871 වසරේදී ප්‍රකාශ වූවකි. එසේම මෙහි ඇති දුර්ලභතම තොරතුරු එකතුවට අමිල වූ වටිනාකමකින් යුත් සිතියම් එකතූන් රැසක්ද වේ.
‘‘ඩී.එස්. සේනානායක පුස්තකාලයේ පොත් වර්ගීකරණය සිද්ධ වෙන්නේ ඩිවි දශම වර්ගීකරණයට අනුව අපේ සමස්ත පුස්තකාල පවුල සතුව මේ වෙනකොට සිංහල, දෙමළ, ඉංග්‍රීසි කියන භාෂා තුන ඇතුළුව පොත්පත් එක්ලක්ෂ අනූ තුන්දහස් හත්සිය පනස් දෙකක ප්‍රමාණයක් තියෙනවා. ඒ අතර විශ්වකෝෂ, ශබ්ද කෝෂ, වාර්ෂික ග්‍රන්ථ, පුස්කොළ පොත් එකතුව, දුර්ලභ පොත් එකතුව, නීති අණපනත්, තොරතුරු තාක්ෂණ එකතුව, මහනුවර හා ලෝක උරුම නගර කෘති, පුවත්පත් ලිපි එකතුව, දේශීය හා විදේශීය ආයුර්වේද ග්‍රන්ථ වගේ විවිධ එකතූන් තියෙනවා. අපි මේ වෙද්දි පොත්පත් සොයා ගැනීමේ පහසුව පාඨකයන්ට ලබාදෙන්න අවශ්‍ය නවීන තාක්ෂණික ක්‍රම භාවිත කරනවා. අපේ පොත්වල තොරතුරු දත්ත පද්ධතිය සඳහා අපි ‘කොහා’ කියන මෘදුකාංගය අපේ පුස්තකාලයට භාවිත කරලා තියෙනවා. අපි පාඨකයන්ගේ සාමාජික කාඩ්පතත් මේ වෙනකොට ඉලෙක්ට්‍රොනික් කාඩ්පතක් විදිහට හඳුන්වල දීල තියෙනවා.’’
ලංකාවේ ප්‍රථම නාගරික පුස්තකාලයේ සාමාජිකත්වය ලබාගන්නේ කෙසේදැයි යන්න විමසීමේදී ඒ සඳහා නියමිත ක්‍රමවේද ගණනාවක්ද වේ.
‘‘මේ පුස්තකාලේ සාමාජිකත්වය ලැබෙන්නේ නගර බල ප්‍රදේශයේ හා නගර සීමාවෙන් පිටත්, සැතපුම් දහයක් ඇතුළත ස්ථිර පදිංචිය ඇති අයට වගේම නගර සීමාවේ පදිංචි හෝ නගර සීමාව තුළ රජයේ හෝ පෞද්ගලික අංශයේ රැකියාවක නියුතු අයෙක් හෝ නගර සීමාව ඇතුළත ජාතික හෝ ජාත්‍යන්තර පාසලක අධ්‍යාපනය ලබන සිසුන්ට.’’
ඩී.එස්. සේනානායක මහජන පුස්තකාලය ආරම්භයේ සිට අද දක්වා පත්වී සිටින ප්‍රධාන පුස්තකාලයාධිපතිවරුන් ගණන දස දෙනෙකි. හේරත් මහත්මිය යනු ඒ දසවැනි පුරුකය. අද වනවිට මෙම පුස්තකාලයේ සේවය කරමින් සිටින සමස්ත පුස්තකාලයාධිපතිවරුන් සංඛ්‍යාව විසි දෙදෙනකු වන අතර, සමස්ත සේවක මණ්ඩලය හැට හතකි. මේ පිරිස මෙන්ම මෙතෙක් මෙහි සේවය කළ සියලු දෙනාටම ජාතියේ ප්‍රණාමය හිමිවිය යුතුය. ඔවුන්ගේ දහඩිය මහන්සිය, දැනුම නොවන්නට මෙවන් උරුමයක් මෙලෙස අභිමානවත්ව දකින්නට ඉඩක් නොලැබෙන්නට තිබිණි.
අවුරුදු සීයකට එහා ගිය අභිමානවත් අතීතයක් මෙන්ම සවිමත් මුදුන් මුලක් හිමි ඩී.එස්. සේනානායක පුස්තකාලය සෙංකඩගල පුරයට පමණක් නොව, සමස්ත මානව වර්ගයාටම මනුෂ්‍යත්වය බෝකරන්නා වූ දැනුම් බල කේන්ද්‍රයකි. සීමාවක් තුළ හිඳිමින් තම සේවාවන් ඉටු කළද එහි දැනුම නමැති කිරණ මුළු ලෝකයා වෙතම ගමන් කරන්නේය. ලෝකයාට පියාපත් සපයන මෙවන් පොත්ගුල් නිර්මාණය කළ සියලු ආදිතමයන්ට මෙන්ම මෙම ලංකාවේ ප්‍රථම මහජන පුස්තකාලයට හුස්ම දුන් බ්‍රිතාන්‍යයන්ටද අපේ ගරුත්වය හිස නවා පිදිය යුතු වන්නේමය.
සඳරැසී සුදුසිංහ
සම්පර්ක
රාජ ශ්‍රී පීරිස්
සම්පර්ක යනු එකට බැඳීම, සන්ධි වීම, එක්සත් වීම, ආකර්ෂණය වීම වැනි අරුත් දෙන්නකි. සම්පර්ක තුළ විශ්මිතා රුචිරානි සමරකෝන්ට උපන්දා සිට මුහුණ පෑමට සිදුවන අභියෝග අභිභවා යන ගමනේ කතාව ලියවී ඇත. ඒ ඔස්සේ කතා කෙරෙන ඇගේ ශාරීරික ස්වරූපය, කුටුම්භ පසුබිම, සුබවාදී වන්නක් නොවේ. ගත්කතුවර රාජ ශ්‍රී පීරිස් ලියූ සම්පර්ක නවකතාව අරටුව ප්‍රකාශන වෙතින් මුද්‍රණයෙන් නිකුත් වී ඇත.
සිරිසේන රත්නායකගේ පරිවර්තනය
මං අහිංසකයි
ධනාත්මක චින්තනය, ධර්ම ග්‍රන්ථ මෙන්ම, නවකතා ලේඛකයකු ද වන සිරිසේන රත්නායකගේ නවතම පරිවර්තන කෘතිය මං අහිංසකයි පහන් ප්‍රකාශනයක් ලෙසින් එළිදක්වා ඇත. බටහිර සමාජයේ එක් පැතිකඩක් විදහාපාන මෙය සාරා රෝස්ගේ Innocent නම් කෘතියේ සිංහල පරිවර්තනයයි. එහි ජීවත්වන තරුණ තරුණියන් සතුව පවත්නා නිදහස ඔවුන්ගේ අභාග්‍යයට හේතුකාරණා වී ඇති ආකාරය වක්‍රව කියාපාන සාහිත්‍ය නිර්මාණයකි. ඔවුන් ලබන නිදහස නිසා ජීවිතය අවුල් කරගන්නා අවස්ථාවන් පිළිබඳ විවරණයක් මෙහි වේ.
නිරෝෂනී රසාදරී පෙරමුණගේ
සොඳුරු සිතක්
ජනප්‍රිය නවකතා රචිකාවක වන නිරෝෂනී රසාදරී පෙරමුණගේ අලුත් ම නවකතාව ‘සොඳුරු සිතක්’ පහන් ප්‍රකාශනයක් ලෙසින් එළිදක්වා ඇත.
නොයෙකුත් හැලහැප්පීම්වලින් ගහන ගැටුම් මැද ගලා යන, සතුටින් කෙළවර වන රසවත් ආදර කතාවකි.
ගාමිණි දිසානායකගේ
ජ්‍යොතිෂය සහ බෞද්ධයා
ප්‍රවීණ මාධ්‍යවේදියකු වන කැනඩාවේ පදිංචි ගාමිණි දිසානායක විසින් රචිත ‘ජ්‍යොතිෂය සහ බෞද්ධයා’ කෘතිය වෙළෙඳපොළට නිකුත් කර ඇත. පෙරදිග ශාස්ත්‍රයක් වන ජ්‍යොතිෂය බටහිර දාර්ශනික අදහස් සමග තුලනය කිරීමක් මෙම ග්‍රන්ථය තුළින් දැකිය හැකිය. විවාහ පොරොන්දම් සම්බන්ධව සඳහන් කරද්දී කතුවරයා බුදු සමයෙහි දේශනාවන්ට ද එය සංසන්දනය කර පෙන්වා දී ඇත. ඇතැම් කරුණු සාකච්ඡා කිරීමේ දී ඇතුළත් කර ඇති ගීත කොටස් සහ රසබර කතා පුවත් මෙම කෘතිය රසවත් කිරීමට යොදාගෙන ඇත.
අන්තර්ජාතික ජනමාධ්‍ය පමණක් නොව ලෝකයේ ලක්ෂ සංඛ්‍යාත ජනතාවක් අවධානයෙන් සිටි සතියක් ගෙවී ගියේය. ඒ නොබෙල් සම්මාන උළෙලයි. මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ ජාත්‍යන්තර සම්මාන ප්‍රදානෝත්සව අතර ඉහළම හා ගෞරවනීයම සම්මාන ප්‍රදානය නිසා පමණක් නොව එය දින හයක කාලයක් පුරාම පැවැත්වීමයි.
මෙවර එය ආරම්භ වූයේ පසුගිය 5 වන සඳුදා කායික හෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව සඳහා නොබෙල් ත්‍යාග ප්‍රදානයත් සමගිනි. අඟහරුවාදා භෞතික විද්‍යාව සඳහාද, බදාදා රසායන විද්‍යාව වෙනුවෙන්ද, බ්‍රහස්පතින්දා සාහිත්‍යකරණය සඳහාද සම්මාන ප්‍රදානය සිදු කෙරිණි. සිකුරාදා සාමය සඳහා වන නොබෙල් ත්‍යාගය ප්‍රකාශයට පත්කෙරුණු අතර 12 වන සඳුදා දිනය යෙදී තිබුණේ ආර්ථික විද්‍යා ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන නොබෙල් අනුස්මරණ රක්ස්බෑන්ක් ත්‍යාගය වෙනුවෙනි.
1901 දී ඇරඹුණු නොබෙල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගය පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා පිරිනමන ලද්දේ 101 වැනි වතාවටය.
නොබෙල් ත්‍යාගය කෙරෙහි පවතින දැඩි ලෝක අවධානය නිසාම එයට දැඩි වගකීමක්ද දරන්නට සිදුවී තිබේ.
අදාළ ත්‍යාගලාභියා තෝරා ගැනීමේ කමිටුව ස්වීඩන් නොබෙල් කමිටුවේ නියෝජිතයන්, ලොව පිළිගත් සාහිත්‍ය හා භාෂා විශේෂඥයන්, පෙර වතාවල සාහිත්‍ය ත්‍යාගය දිනා ගත් පුද්ගලයන්, සම්මානලාභී සාහිත්‍යධරයන් ඇතුළු 18 දෙනකුගෙන් සමන්විතය. එසේම සම්මාන ප්‍රදානයෙන් වසර 50 ක් ගෙවෙන තුරු කමිටුවේ සංයුතිය හා වෙනත් විස්තර බාහිර මාධ්‍යවලට හා පුද්ගලයන්ට හෙළි කිරීමෙන් වැළකීම ඔවුන්ගේ දැඩි වගකීමක් විය.
ත්‍යාගයට සුදුසු නම් තෝරාගැනීම ආරම්භ කරන්නේ පෙර වසරේ සැප්තැම්බර් මාසයේ සිටමය. අදාළ වසරේ ජනවාරි 31 ට පෙර ඒවා කමිටුව වෙත ලැබී තිබිය යුතුය. ඉන් අනතුරුව එම නම් විශ්ලේෂණය කරනු ලැබේ. අප්‍රේල් මාසය වන විට ඉන් නම් 15-20 ක් තෝරාගෙන අවසන් ලැයිස්තුව පටු කරමින් රහස්‍ය ව තිබුණි. ලැයිස්තුව සකස් කරන්නේ ඉන් අනතුරුවය. ජූනි-අගෝස්තු කාලය තුළ අදාළ නම් හිමියන් පිළිබඳ තොරතුරු එක්රැස් කරනු ලැබේ.
ඔක්තෝබර් මාසය වන විට ත්‍යාග හිමියා කවුද යන්න තෝරා අවසන් වේ. ඒ අනුව ඔවුන්ට ඒ පිළිබඳව දන්වා යවනු ලැබේ. දෙසැම්බර් 10 වනදා නොබෙල් දිනයේ ස්ටොක්හෝම් නුවර පැවැත්වෙන උත්සවයකදී අදාළ ත්‍යාගය පිරිනැමීම සිදුවේ. ඊට ඩිප්ලෝමා සහතිකයක්, රන් පදක්කමක්, ත්‍යාගයේ මූල්‍යමය වටිනාකම සඳහන් කරන ලද ලේඛනයක් ඇතුළත්ය. මෙවර නොබෙල් සාහිත්‍ය තරග හිමියා නිවේදනය කරන ලද්දේ ස්වීඩන් ඇකඩමියේ ස්ථිර ලේකම් මැට්ස් මාම් විසිනි.
2018 වසරේ නොබෙල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගයද පිරිනමනු ලැබුවේ 2019 වසරේදීය. ඊට හේතු වූයේ 2018 තේරුම් කමිටුවේ සාමාජිකාවකගේ සැමියාට ලිංගික අඩන්තේට්ටම් පිළිබඳ චෝදනා එල්ල වී තිබීම හේතුවෙනි. ඒ අනුව මෙවර නොබෙල් සම්මානය දිනාගනු ලැබුවේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ කිවිඳියක වන ලුවිස් මාගරට් ග්ලූක් ය.
ලුවිස් ග්ලූක් නොබෙල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගය ලද 16 වන කාන්තාවයි. එමෙන්ම 1993 වසරේදී ටෝනි මොරිසන්ගෙන් පසු නොබෙල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගය ලැබූ දෙවන ඇමරිකානු කාන්තාවද ඇය වන්නීය.
‘‘සාම්ප්‍රදායික මිථ්‍යා කතාවන්, සොබාදහම හා ස්ව අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් ප්‍රබන්ධ නිර්මාණය කිරීමේ ඉහළ පරිකල්පන හැකියාවක් ඇය පෙන්නුම් කරනවා.’’
සිය හඳුන්වාදීමේ දේශනයේදී කමිටු ප්‍රකාශකයා නිවේදනය කළේය.
මීට පෙර පුලිට්සර් සම්මානය, ගූගන් හෙයිම් ත්‍යාගය, ඇමරිකානු ජාතික සම්මානය, බුලින්ජන් ත්‍යාගය, ජාතික විචාරක සම්මානය, ජාතික මානුෂීය සම්මානය ආදී ඇගයීම් ගණනාවකට ඇය පාත්‍ර වී තිබේ. එසේම 2003, 2004 වසර දෙකේදීම වසරේ ඇමරිකානු කිවිඳිය වූයේද ඇයයි.
හංගේරියානු සංක්‍රමණිකයකු වූ ඩැනියෙල් ග්ලූක් හා රුසියන්-යුදෙව් සම්භවයක් සහිත බියට්‍රිස් ග්‍රොස්බිගේ දියණියක ලෙස 1943 ජූලි 22 වනදා ඇය උපත ලැබුවේ ලුවිස් එලිසබත් ග්ලූක් නමිනි. ඒ නිව්යෝර්ක් නගරය ආශ්‍රිත ගමකදීය. ඇගේ මව එරට වෙස්ලි විද්‍යාලයේ උපාධිධාරිණියක වූ අතර පියා සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයකු විය.
‘‘ලේඛකයකු වීමේ ආශාවෙන් සිටි මගේ පියාට එය මගහැරුණේ ව්‍යාපාරික කටයුතු හේතුවෙන්. එහෙත් ඔහු හා මගේ මව මටත් මගේ සොයුරියන් තිදෙනාටත් රාත්‍රී නින්දට යනවිට පැරණි ග්‍රීක කතන්දර කියා දීමට පුරුදු වී සිටියා. එය මගේ ලේඛන ජීවිතයට තදින්ම බලපෑවා. එකල මගේ ප්‍රියතම කාලය වුණේ රාත්‍රී නින්දට යන වේලාවයි.’’
ඇය පසුකලෙක කියා තිබුණි.
1961 දී ඇය ජෝර්ජ්ය. හෙවිලට් උසස් විද්‍යාලයට හා 1962 දී සාරා ලෝරන්ස් විද්‍යාලයට ඇතුළු වූවාය. නමුත් ANOREXIA NERVOSA නම් ආහාර මාර්ගය ආශ්‍රිත රෝගය වැලඳීමෙන් ඇගේ පාසල් ගමනට බාධා සිදුවූයේය.
‘‘එය මට මානසික පීඩාවක් වුණා. එසේම එම රෝගය මට ජීවත් වන්නට හා වැඩිදුර සිතන්නට ඉගැන්නුවා.’’
පසුකලෙක ග්ලූක් කොලොම්බියා පොදු අධ්‍යාපන ආයතනයේ රාත්‍රී පන්තිවලට සහභාගි වූවාය. එහිදී ලියෝනි ඇඩම්ස් හා ස්ටැන්ලි ක්‍යුනිස්ට් වැනි කවීන් හඳුනා ගන්නට ඇයට හැකියාව ලැබිණි.
සිය ප්‍රථම කාව්‍ය සංග්‍රහය 1968 වසරේදී එළිදැක්වූ අතර එය නම් කර තිබුණේ 'FIRST BORN' නමිනි. ඇගේ නිර්මාණයන්හි ප්‍රමුඛ ලක්ෂණයක් වූයේ සාම්ප්‍රදායික යෙදුම් හා විශේෂණ බහුල වශයෙන් ඒවායේ අඩංගුව තිබීමයි.
ඇගේ දෙවන නිර්මාණ සංග්‍රහය වන්නේ 1975 දී ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු 'THE HOUSE OF MARSHLAND' ය. 'THE GARDEN' ඇගේ ඊළඟ කාව්‍ය එකතුවයි. ටික කාලයක් නිහඬව සිටි ග්ලූක් 1980 දී DESCENDING FIGURE ප්‍රකාශයට පත් කළාය.
1967 වසරේදී ඇය චාල්ස් හර්ට්ස් (කනිෂ්ඨ) සමග විවාහ වුවද එය දික්කසාදයකින් කෙළවර විය. 1977 දී සිය ලේඛන සගයා වූ ජෝන් බෲනෝ සමග නැවතත් විවාහ වූවාය. ඔවුන් දෙදෙනාගේ පුත්‍රයා නෝවා බෲනෝය.
තවත් කිවිඳියක වූ එලන් බ්‍රයන්ට් හා ඇගේ සැමියා ෆ්‍රැන්සිස් වොයිට් සමග මෙම දෙපළ නිව් ඉන්ග්ලන්ඩ් කුලිනරි ඉන්ස්ටිටියුට් ආයතනය ආරම්භ කළ අතර එහි අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේද ඔවුහු කටයුතු කළෝය.
ග්ලූක්ගේ DESCENDING FIGURES ග්‍රන්ථයට විවිධ විවේචන එල්ල වූයේය.
‘‘ඇය දරුවන්ට වෛර කරන්නියක්.’’
ප්‍රකට කවියකු වූ ක්‍රෙග් කුෂ්මා චෝදනා කළේ එහි DROWNED CHILDREN නම් කාව්‍ය පන්තිය උදාහරණයට දක්වමිනි.
1984 වසරේදී විලියම්ස් කොලේජ්හි ඉංග්‍රීසි භාෂාව පිළිබඳ දේශකයකු ලෙස කටයුතු කරන ලෙසට ඇයට ඇරයුමක් ලැබිණි. ඇගේ පියාගේ අභාවය සිදුවූයේ ද මෙම කාලසීමාවේදීය. 1985 දී THE TRIUMPH OF ACHILLIS එළිදක්වනු ලැබුවාය.
1990 වසරේ ARARAT හා 1992 දී THE WILD IRIS නම් නිර්මාණ ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි.
1993 දී පුලිට්සර් සම්මානය ලබාගැනීම සඳහා ඇයට උපකාරී වූයේ මෙම නිර්මාණයි. උද්‍යානයක මල් පැළෑටි, උයන්පල්ලා සහ ඒ වෙත පැමිණෙන වන දෙව්දුවකගේ සංවාදයක් හරහා නිර්මාණය වී ඇති THE WILD IRIS කාව්‍යකරණයේ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් ලෙස සලකනු ලැබේ.
VITA NOVA (1999) THE SEVEN YEARS (2001) AVERNO (2006) A VILLAGE LIFE (2009) ඇගේ තවත් නිර්මාණ සංග්‍රහ කීපයකි. 2014 වසරේදී එළි දැක්වුණු FAITHFULL AND VIRTUAL NIGHT කෘතිය වෙනුවෙන් ග්ලූක් වෙත ජාතික ග්‍රන්ථ සම්මානය පිරිනැමිනි.
2016 වසරේදී ඇයට එක්සත් ජනපද ජාතික මානුෂීය ගෞරව පදක්කම පිරිනමන ලද්දේ ඒ සඳහා පැවැති උත්සවයකදී එවක ඇමරිකානු ජනාධිපති බැරැක් ඔබාමා විසිනි.
කේම්බ්‍රිජ්හි වාසය කරන ලුයිස් ග්ලූක් දැනට යේල් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්යවරියක ලෙස කටයුතු කරයි. එහෙත් ඇගේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ග්‍රන්ථකරණයයි. කාව්‍ය ග්‍රන්ථවලට අමතරව ඒ සම්බන්ධ විචාර කිහිපයක්ද ඇය රචනා කර තිබේ. ග්ලූක්ගේ ශුද්ධ වත්කම ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 1-5 ත් අතර වේ යැයි සැලකේ.
නොබෙල් ත්‍යාගය දක්වා ඈ පැමිණි ගමන ඉතා කටුකය. එහි වැඩිපුර තිබුණේ කටු පඳුරු හා ගල් බොරළුය. රෝග පීඩාවන්, වියෝවීම් හා අපහාස, චෝදනා එමටය. ඒ සියල්ල දරා ගනිමින් ඇය පැමිණි ගමන අවසානයේදී ජයග්‍රහණය කර තිබේ.
වසන්ත විජේරත්න
2020/09/18 වන දින සිළුමිණ පුවත්පතෙහි දීපානි අතිරේකයෙන් උපුටා ගන්නා ලදියි
අකුරු කියවන්න පුළුවන් වුණාට සාහිත්‍යයික කියැවීමක් තියෙනව ද?
ඔක්තෝබරය කියවීමේ මාසය වශයෙන් සම්මත වී තිබේ. ලංකාව අද වනවිට සාක්ෂරතාවයෙන් ඉහළ රටක් හැටියට සැලකේ. ඔක්තෝබරයේ කියවීමේ මාසයත් සමඟ ඇති වන කතා බහක් වන්නේ අකුරු කියවන්නට පුළුවන් වු පළියට අපේ රටේ සැබෑ සාහිත්‍යයික කියවීමක් තියෙනවා ද කියන එකයි. බැලූ බැල්මට එහි යම් උහතෝකෝටික බවක් දැකිය හැකි වුණ ද එය ප්‍රබල විමසීමක් මතු කරන ප්‍රශ්නයක් යැයි හැඟෙන හෙයින් ඒ පිළිබඳව ගුරුවරු, නිලධාරීන් මෙන්ම ජනමාධ්‍යවේදීන් හැටියට අත්දැකීම් ඇති සාහිත්‍යධරයන්ගෙන් මත විමසීමක් කිරීමට අපි කල්පනා කළෙමු.
පරිපාලන ක්ෂේත්‍රයේ වෘත්තීය අත්දැකීම් සහිත සුනිල් සරත් පෙරේරා ගීත රචකයෙක්, කවියකු මෙන්ම සාහිත්‍යධරයකු ද වේ. ඉදින් එවැන්නක් වේ නම් ඊට අදාල ප්‍රධාන පෙලේ අධ්‍යාපන ආයතනයක් හැටියට විශ්වවිද්‍යාලය වගකිව යුතු නොවේදැයි ඔහු විමසීය. ඒ අනුව ඔහු අවධාරණය කරන්නේ සැබෑ ලෙසින්ම පිළිගත් සාහිත්‍ය ගවේෂණයක් ඔවුන් අතින් ඉටු විය යුතු බවයි.
ජනමාධ්‍යවේදිනියක හැටියට අත්දැකීම් ඇති කරුණා පෙරේරා ප්‍රකට ගත් කතුවරියකද වේ. ඇයට අනුව නම් සාක්ෂරතාවය යනු එකක් ය. කියවීම යනු තවත් එකක් ය.
“සාක්ෂරතාවය කියන්නේ කියවීමේ හැකියාව නම් ලේඛකයින්ට ලොකු වගකීමක් තියෙනවා ඒ ගැන. ඒ කියවන්න ඉන්න පිරිස වෙනුවෙන් මොනවද අපි දෙන්නෙ කියන කාරණේ උඩ තමයි ලේඛකයින්ට ඒ වගකීම පැවරෙන්නෙ. අනිත් කණ්ඩායම තමයි ගුරුවරු. පත්තරේ දිග ඇරගෙන ප්‍රවෘත්ති කියවන එක නෙවෙයිනෙ සාහිත්‍යයික කියවීම කියන්නෙ. අන්න ඒක තමයි සාක්ෂරතාවය. සාහිත්‍යය කියවීමක් කියන්නෙ. ගැඹුරු අරුත් මතු කරගනිමින් කරන කියවීමකට. අපි පොඩි කාලේ කුමාරොදයෙන් පටන් ගත්ත ඒ කියවීම තමයි අපිව ලොකු මහත් කළේ. අන්න ගුරුවරයා මතුවන තැන. නමුත් ප්‍රශ්නෙ තමයි එහෙම ගුරුවරු අද ඉන්නව ද කියන එක.”
“මා දකින තව දෙයක් තමයි සාහිත්‍යය කියන්නෙ වෘත්තීය අධ්‍යාපනයක් නෙවෙයි. සාහිත්‍ය ගුරුවරයා කියන්නේ තාක්ෂණවේදියෙකුත් නෙවෙයි. සාහිත්‍ය කියවීම කියන්නෙ ජීවිතය කියවීමක්. මොන විෂය කළත්, මොන වෘත්තියක හිටියත් ඒ ජීවිත කියවීම අවශ්‍යයි. පරණ පොතක් වුණත් අපි අද කියවනවා කියන්නෙ ඒක අලුතින් හිතීමක්. ඒ පරණ තැන ඉඳගෙන නෙවෙයි අපි ඒක අද කියවන්නෙ. ඒකයි මං කියන්නෙ සාක්ෂරතාව කියන්නෙ එකක්. සාහිත්‍යයික කියවීම කියන්නෙ තවත් එකක්.”
වෘත්තියෙන් ගුරුවරයකු වන ප්‍රීති බණ්ඩාර ධනපාල ප්‍රකට සාහිත්‍යකරුවෙකු ද වෙයි. ඔහුට අනුව නම් කියවීමේ අඩුවක් නැත.
“පොදුවේ ගත්තම කියවීම පිරිහිලාය කියල මං නං හිතන්නෙ නෑ. ඉතිං එහෙම නං මෙච්චර පොත් ප්‍රකාශනයක් සිද්ද වෙන්නෙ කොහොම ද? අද පොත් ප්‍රකාශන සමාගම් කොච්චර තියෙනව ද? ඒක ලොකු ව්‍යාපාරයක්. එදා වගේ නෙවෙයි කර්තෘ ප්‍රකාශන පවා අද වැඩිපුර දකින්න පුළුවන්. ප්‍රතිශතයක් හැටියට ගත්තම කියවන පිරිස සියයට 20 ක් වගේ වෙන්න පුළුවන්. ඒත් කියවන පිරිසක් එහෙම ඉන්නවා. සමාජ මාධ්‍ය හරහා අද වෙනකොට වෙනම ආකාරයක කියවීමක් ඇති වෙලා තියෙනවා විය හැකියි. ඒ නිසා පොත පත අළෙවියට යම් බලපෑමක් වෙලා තියෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒත් කියවන ප්‍රතිශතයක් ලංකාවෙ ඉන්නවා, ඒකෙ පිරිහීමක් නෑ. ඒකයි මගේ තර්කය.”
“උදාහරණයක් විදිහට සිනමා ශාලා අද වේගයෙන් වැහීගෙන යනවා. මහනුවර ගත්තොත් ප්‍රධාන පෙලේ සිනමා ශාලා හැම එකක්ම වගේ වැහිලා ගිහින්. චිත්‍රපට රසිකයා අද ඉන්නෙ යු ටියුබ් එකේ. එදා වගේ දුර රූපය, සමීප රූපය ඒවා අදාල වෙන්නෙ නෑ චිත්‍රපටියක් බලන්න. එදා තිබුණ සිනමාව හා බැඳුන ඒ අධ්‍යයනය වගේම සමාජ සංස්කෘතිය අද නෑ. නමුත් පොත් සාප්පු එහෙම වැහිලා ගිහිං තියෙනව ද? හැම නගරයකම බැංකු තියෙනවා වගේ ප්‍රධාන පෙලේ පොත් සාප්පුත් තියෙනවා. මම නං හිතන විදිහට කියවීම නැතිවෙලාය කියල අපිට මතුපිටින් විතරක් බලලා කියන්න බැහැ.“
මිනිසාගේ ජීවිතයේ පැවැත්ම ගංගාවක් වැන්න. එය හිතන්න බැරි තරමට කලින් ගලා නොගිය අලුත් දිශා වලට වේගයෙන් ගලා බසී. මේ තමයි පැවැත්මේ විවිධත්වය. හිතන්න බැරි ආකාරයට එය යොමු කිරීමයි මැවුම්කරුවාගේ බලාපොරොත්තුව. එය (ජිවිතය) සකස් කළ ගමන් මාර්ගයක ගමන් කරන්නට කපා ඇති ඇල මාර්ගයක් නොවේ.” අප එය උපුටා ගත්තේ තාගෝර්ගේ ගෝරා නම් නවකතාවෙනි. සාහිත්‍යයික කියවීම යනු එවැනි ජීවිතාවබෝධයක් ලබා දෙන විශිෂ්ට වූ අත්දැකීමකි.
කෘතිය - මියුලු නුවරත් විසාලාවක්
කර්තෘ - නිශාන්ත මල්ලවආරච්චි
ප්‍රකාශක - ග්‍රැෆිකෙයා ප්‍රකාශකයෝ
මිල - රු : 250
කවියට තැනක් නැතැයි, කවි පොත් අලෙවි වන්නේ නැතැයි ඇතැමුන් මැසිවිලි නැගුව ද කවියෝ තම නිර්මාණ කරති, කාව්‍ය සංග්‍රහ පළකරති. වර්තමානයේ පත්තර පිටු අතරත්, මුහුණු පොතහරහාත් කවි ලියන්නෝ දවසින් දවස හමුවේ. අලුත් කවි හමුවේ. විවිධ මාතෘකා ඔස්සේ ලියැවුණ නිර්මාණ හමුවේ. ඒ කෙසේ වුවත් වර්තමාන ආර්ථික රටාව තුළ මේ සමාජයේ කවියෙකුට තැනත් නැති වෙන්නට පුළුවන. වර්තමානයේ ගීත රචකයකුට මෙන් කවියෙකුට ලොකු මිලක් නැත. කවියට ඇබ්බැහි වූවන් ඒ නිර්මාණයෙන් සෑහීමකට පත් වෙනවා විනා මුදල් ඔස්සේ දුවන්නේ නැත .මහා ලොකු මුදලකට විකිණෙන්නට කවි ලියන්නේ වත්, ලියූ කවි වලට මේ සමාජය තුළ මුදල් උපයන්නටවත් හැකියාවක් නැත. මේ එවන් කවියෙකුගේ පාපොච්චාරණයකි. මාතෘකාව “කවියෙකුගේ ආත්ම ප්‍රකාශය“. “කවි ලියලා මොකක්ද ඇති වැඩේ. ලියන්නකෝ හිට් වෙන සිංදුවක්.“
හිත් ගැබේ කිති කැවි සිය දහස් වාරයක්
කවි මලක් පුදන්නට අවැසිමයි දිගු කලක්
නුඹේ සරදම් සිනා විටෙක හද පෑරුවත්
කවියෙකුට කවි පොතක් කියන්නෙම මී විතක්...
ලාබ සිල්ලර වදන් බාල තනුවට අරන්
කාක කැල කෑ ගසති කොවුල් ස්වර යට කරන්
සවන්පත් අගුලුලන රැප් රෙගේ හඬ මැදින්
අපට සැනසිය හැකිද දරු පැටවු වටකරන්..
ගෙයි කුලිය විදුලි බිල් බෝ උසයි ණය කන්ද
මාස් අග පඩිපතට දරන්නට පුළුවන්ද
අගනුවර පොත් සැලක කවි පොතකි මන නන්ද
සොඳුර මම නොදැනුවත්වම වුණා උපනන්ද..
පැටෙවු ලොකු මහත් වුණු දිනක මතු කිසියම්
අසයි නුඹගෙන් සොඳුර පියෙකුගේ වත්කම්
පොත් රාක්කේ කොනක තබමි කවි සිත්තම්
දයා දසේ දියන්, උන්ට මගෙ කවිකම්!
විවාහ වන වයස පැමිණි විට කවුරුත් අසන්නේ කවදා ද බඳින්නේ කියායය. ඒ සමාජයේ හැටිය. සියල්ල සම්පූර්ණ වුවත් නොවූවත් දෙහිතක් බැඳුන පසු විවාහ වන්නේ අද කාලේ හැටියට කරන්නට පුළුවන් උපරිම වියදම් දරාය. දැන් ඉස්සර මෙන් ලෙහෙසියෙන් විවාහ මංගල උත්සවයක් ගැනීම පහසු නැත. එසේ වුවත් කොහොම හරි උත්සවයක් ද ගෙන එක් වහලක් යටට වූ පසු පැමිණෙන සතුටත් දුකත් මෙන්ම අනෙකුත් දහසකුත් එකක් ප්‍රශ්න විද දරා ගන්නට සිදු වන්නේ ද ඔවුන්ටමය. අතමිට සරු නොවූ විට විඳින්නට වන ගැහැට අපමණය. ඒ ගැහැට වැඩි වන්නේ දරු මල්ලන් ද සිටින විටය. කුලි නිවෙසක දිවි ගෙවන්නට වේ නම්, දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙක් පමණක් රැකියාව කරන්නේ නම් මේ ගැහැට වැඩිය. කවියා ද එවන් පවුලක අත්දැකීමක් ලියන්නේ මෙලෙසිනි.
මාතෘකාව “විවාහ මංගල්‍යයෙන් අනතුරුවය“.
දුප්පත්කමේ පතුලේ සිටින කතකයා පවසන්නේ විවාහයෙන් කලක් ගිය තැනදි කුටුම්බය තුළ අසන දකින අත්විඳින ජීවිතය පිළිබඳය. කවි පන්තියේ අවසන් කොටසේ දී එය කියන්නේ
මෙලෙසිනි.
“කුලියට ගත් මාල වළලු මංගල තැලිපිළි
පෙට්ටගමේ පතුලෙ ඉදන් නගාවි මැසිවිලි
වේල් පොටෙන් පිසිය හැකි ද අග හිඟ කඳුළැලි
කටු යහනට ඉතින් කුමට ප්‍රේමයෙ සැරසිලි..
සාද තෙපුල් බමන ගීත උඩු හුළගට වැද
මැකී ගිහින් දැන් ඇසෙන්නේ දරුවගෙ කටහඬ
ඇල්බම් පොත පාගා ණය පොත තටු පිරි මැද
ඉගිල්ලෙමින් සොඳුර අපට සිනා සලන රඟ...
කවියන්ගේ භාෂාව විවිධාකාරය. ඔවුහු විවිධ සමාජ ඇසුරු කරමින් 'විවිධ සංස්කෘතීන්ගෙන් පෝෂණය ලබමින් තම භාෂාව පෝෂණය කර ගනිති. “මියුලු නුවරත් විසාලාවක්“ කාව්‍ය සංග්‍රහයේදි නිශාන්ත මල්ලවආරච්චි ද එසේ යැයි සිතේ. ආදරයක් හදේ ඇති වූ විට එය කියන්නේ අපට ඇති හොඳම ආදරණීය වචනයෙනි. මනු කියවන රස්සාවේ යෙදෙන්නාට නිතර භාවිතා වන වචන තම ප්‍රේමයේ විඳුම, රිඳුම කියන්නට ද යොදා ගනි. නිශාන්ත කවියා ලියූ“මනු කියවන නිලධාරියාගේ අප්‍රකාශිත ප්‍රේමය“ ඊට නිදසුනකි.
“ජලාශයක් වුව පිරෙන තරමට
පෙම පුරෝගෙන නුඹ සොයා එමි
හදේ ඉසියුම් රැහැන් විනිවිද
අධි බලැති පෙම සිතින් පුද දෙමි...
එබෙන තුරු කවුලුවෙන් පුන් සඳ
මනුව කැරකෙන බව ගනිමි
නුඹේ වැඩි සැර බැල්ම අබියස
හදේ බල්බය නිවාලමි...
සිතින් නුඹ තෙකලාම බව දැන
මසිත් එකලා දුක දරා ගමි
මනු තැටිය සේ සසැලෙනා සිත
මුවින් සඟවා බිල තබා යමි...
පේන කණු‘තර පිපුණු හද පෙම
විසන්ධිව පසුබා ඉවත යමි
එළැඹෙනා මස යළිදු දිනයක
විදුලි සැර හදවතින් විඳගමි...
කවිය පිළිබඳ නිරන්තර අභ්‍යාසයේ යෙදෙන තරුණ කිවියකු වන නිශාන්ත ගේ කවි නිසදැස් ආරට වඩා සඳැසට ළඟය. ඔහුට මේ කවි මගෙහි තව බෝ දුර යා හැකිය.
කෘතිය - ගෝඨාභය ආගමනය (විජයග්‍රහණය පෙළගැස්ම)
කර්තෘ - මාධව මිහිඳුකුල
ප්‍රකාශක-පෙරඹර ප්‍රකාශනයකි
මිල - රුපියල් 600
පිටු - 126
රටේ වත්මන් ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂයන් ඉහළ ජනවරමක් ලබා රටේ නායකත්වයට පැමිණිම දක්වා පසුබිම් වී ඇති කතාව මෙන්ම ඒ වටපිටාවේදි මුහුණ දෙන්නට වූ අභියෝගයන්, මාධ්‍ය හැසිරීම ආදී වූ බොහෝ තොරතුරු මෙම කෘතියේ අඩංගු වේ. කිහිප වරක්ම කොටින්ගේ බෝම්බ ප්‍රහාරයෙන් දිවි ගලවා ගැනීම, තවත් විටෙක කොටි ඩයස්පෝරාව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අන්තර්ජාතික අධිකරණය වෙත ගෙන යෑමට උත්සාහ දැරීම, එය ව්‍යර්ථ වීම ආදී කරුණු රාශියක් මෙම කෘතියේ අඩංගු වේ.
